عملیات مرمت و بازسازی و تجهیز و توسعه فضای موجود از زمستان ۱۳۹۴ آغاز شد، ابتداً با نگاه به شرایط موجود، اقدامات لازم جهت رفع مشکلات اصلی بنای قدیمی آغاز شد، تعویض پنجره‌ها، تجهیز بنا به امکانات سرمایشی و گرمایشی، ساخت اتاق های جدید و خرید امکانات لازم و لوازم خانگی مورد نیاز لازم بود تا شرایط را برای استقرار گروه های حرفه ای و طراحان ومجریان جدید را فراهم آورد، در قدم بعدی و پس از تکمیل فضا، تا جایی که شرایط اجازه داد و امکان توافق حاصل شد، به مساحت باغ عمارت افزاوده شد، بگونه ای که در حال حاضر، عمارت بی بی در باغی به وسعت ۳۰۰۰ مترمربع واقع شده است.
علاوه برتوسعه محوطه باغ عمارت، فضای داخلی ساختمان موجود هم دستخوش تغییرات اساسی شد، در جریان اجرای تغییرات داخلی از مشاوره جناب آقای مهندس برآبادی از کارشناسان با تجربه منطقه در حوزه مرمت آثار تاریخی، استفاده شد و با نصب تیرهای چوبی در سقف داخلی بنا، تمامی دیوارهای داخل با نیم خشت های گنابادی و کاهگل پوشش داده شد.
حاصل این تغییرات، افزودن اتاق ها و تجهیز سالن ورودی عمارت بود بگونه ای که هم اکنون، عمارت بی بی دارای ۴ اتاق خواب عادی و دواتاق خواب بزرگ دارای سرویس بهداشتی مستقل می باشد.
در داخل بنای عمارت مجموعا ۴ سرویس بهداشتی و حمام وجود دارد و با توجه به فضاهای بیرونی اضافه شده، عمارت بی بی دارای ۷ سرویس بهداشتی مجهز به امکانات ایرانی و فرنگی است.
درجریان توسعه عمارت بی بی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ بیش از ۲۰۰ کارگر ماهر و نیمه ماهر، استادکارانی بی نظیر از منطقه داورزن یا ازشهرستان سبزوار در این پروژه همکاری کردند و یکی از بزرگترین عملیات ساختمانی در کل منطقه غرب استان خراسان رضوی شکل گرفته است.
فارغ از ابعاد اقتصادی این پروژه، اجرا و اتمام عمارت بی بی به کل منطقه داورزن و سبزوار امکان تجربه‌ای اختصاصی و کم نظیر را داد و استاد کارانی در این سالها تربیت شدند که تن‌ها با وجود چنین کارگاه هایی فرصت کسب تجربه را پیدا میکنند.
قدم بعدی توجه به محوطه بیرونی و باغ عمارت بی بی بود، که از تغییر و ترمیم فضای کف باغ گرفته تا تغییر درب های اصلی ورودی، احداث دیوار سنگی در ضلع شرقی، غربی و شمالی و تقسیم بندی باغچه ها و افزودن بر تعداد باغچه های قبلی را شامل شد.
در جریان مرمت کف باغ عمارت، از بیش ده هزار خشت میله‌ای گنابادی استفاده شد و مساحتی در حدود دو هزار مترمربع توسط سه تیم مستقل خشت چینی شد.
دیوارهای سنگی حاصل ده ها تن سنگ کوهستانی از معادن واقع در کوهستان‌های شمالی روستای بهانگر هستند و بیش از ۵ گروه بخش‌های مختلف این دیواره سنگی به ارتفاع سه متر و طول ۲۰۰ متر را اجرا کرده‌اند.
در سمت شرق عمارت بی بی جاده اصلی روستا قراردارد و بمنظور تسهیل عبور ومرور ساکنین و همچنین بهینه سازی محوطه مقابل عمارت، با استفاده از سنگ رودخانه ای محوطه‌ای در حدود یک کیلومتر مربع سنگ فرش شد و در کنار دیواره سد احداثی جوی آب ساخته شد و سکویی مناسب جهت استفاده اهالی از فضای مقابل عمارت و کناره رودخانه ایجاد شد.
در بخش دیگری از برنامه مرمت و توسعه عمارت بی بی، با توجه به نیازها و ظرفیت باغ عمارت، ساخت ابنیه با کاربردهای اختصاصی در فضای باغ عمارت، در دستور کار قرار گرفت، اولین بنایی که در محوطه باغ عمارت بی بی، مورد توجه قرار گرفت و طراحی و ساخت آن آغاز شد، بنایی تماما خشتی موسوم به “هشتی عمارت ” بود.
این بقعه مربع شکل که در ابعاد ۵ مترمربع، با استفاده از بیش از ده هزار خشت میله‌ای گنابادی ساخته شد، دارای سقف ضربی یکپارچه تماما خشت و دو لایه می باشد، که به خودی خود یک اثر فاخر معماری سنتی است. اجرای این پروژه با صرف هزینه‌ای معادل سه میلیارد ریال و در طول مدت یکسال و با بهره گیری از هنر و اجرای استاد حسن کرابی و همراهی نیروهای محلی به اتمام رسید.
بنای بعدی که به محوطه باغ عمارت افزوده شد، استخری تماما سفال است که با خرید و اضافه نمودن یک آب انبار بلااستفاده و قدیمی و محوطه اطراف آن، علاوه بر افزایش محوطه باغ عمارت، عمارت بی بی را دارای استخری مربع شکل با ابعاد ده متر در ده متر نمود، آب استخر با قراردادن سیصد متر لوله از مبدا قنات روستا تا عمارت بی بی تامین شد و با ساخت یک حوضچه تصفیه آب در محل ورود آب قنات، علاوه بر تصفیه آب به روش سنتی، آبشار زیبایی ایجاد شد که ورود آب زلال قنات به استخر عمارت را جلوه‌ای دو چندان بخشیده است.
از جمله ابنیه دیگری که در محوطه باغ عمارت ساخته شده است، شش دهانه‌ای زیبا در کنج جنوب غربی عمارت است که در دو ضلع راست و چپ یک آتشکده سنگی بنا شده است، این شش دهانه از نیم خشت های گنابادی ساخته شده و دارای شش سقف ضربی یک مترمربعی است، این مجموعه دارای تنور سنتی برای پخت نان، کباب پز سفالی، سماور بزرگ، دو دهانه دارای اجاق گاز و یک دهانه دارای ظرفشویی بزرگ و مناسب محافل برگزار شده در محوطه باغ عمارت بی بی است.
در برابر این فضا، حوض آب هشت ضلعی با کاشی‌های خرد شده فیروزه ای شکل جلب نظر میکند، این حوضچه هشت ضلعی در کنار مزرعه کوچک غازها و اردک های عضو خانواده عمارت بی بی که در ادامه دیوار ضلع غربی عمارت بی بی، دارای خانه‌هایی کوچک و زیبا، ساخته شده ازهمان نیم خشت های گنابادی هستند بخش دیگری از ابنیه داخل محوطه باغ عمارت بی بی را تشکیل می دهد.
جوی آب سنگی که استخر اصلی را به حوضچه هشت ضلعی متصل میکند را اگر به سمت شمال عمارت ادامه دهیم، در امتداد دیوار غربی با خانه زیبای مرغ ها و بوقلمون های عضو مزرعه حیوانات عمارت روبرو می شویم.
بنای بعدی که در میانه حیاط عمارت ساخته شده است، در حقیقت سکویی است به وسعت ۶۰ مترمبع که بمنظور اجرای انواع برنامه‌های هنری و فرهنگی که قابلیت اجرا در محوطه باز عمارت را دارند طراحی و اجرا شده است.
در پایین استخر، پلکانی سنگی وجود دارد که در شرایط معمول آبشاری است که از آن سر ریز آب استخر به سمت حوضچه هشت ضلعی روان می شود و در ایامی که آب به قدر کافی وجود دارد با توجه به پمپ آب های تعبیه شده، میتوان جریان دائمی آب میان استخر و حوضچه را ایجاد نمود، بدون آنکه آب هدر برود.
در تابستانها از این پلکان برای نمایش فیلم در سینمای روبازعمارت استفاده می شود و پله‌ها به شکلی ایجاد شده‌اند که با فاصله مناسب امکان نشستن به مدت طولانی را داشته باشند.
در کنار استخر عمارت، اتاقی کوچک با سقف ضربی و کاهگی ساخته شد که بمنظور تعویض لباس جهت ورود به آب استفاده میشود.
در ضلع غربی عمارت و در کنار استخر و همینطور در جنوب شرقی استخر، سکوهایی ساخته شده‌اند که در بهار و تابستان میشود از آنها بعنوان محلی برای پذیرایی یا حمام آفتاب استفاده نمود.
در ضلع شمالی بنای عمارت حد فاصل میان استخر و درب شرقی عمارت، سالن اجتماعات سرپوشیده و مجهز به دو دستگاه شومینه و دو دستگاه کولر گازی ایجاد شده است، این سالن ۷۰ مترمربعی، گنجایش ۵۰ نفر را دارد و میتوان از آن برای برگزاری مجلس مختلف در تابستان و زمستان استفاده نمود، در ضلع جنوب غربی این سالن، روشویی، حمام و دستشوئی پیش بینی شده است واین سالن از سمت شمال به باغچه ای راه دارد که در آینده محل ایجاد بنای تازه اداری خواهد بود.
علاوه بر اینها، عمارت بی بی به بالابر مجهز شده است تا در مواقع لازم، امکان انتقال بار یا افراد سالمند از طبقه همکف به طبقه بالا فراهم گردد.
در بخش جنوب شرقی باغ عمارت بی بی، محوطه‌ای مناسب سکونت و حضور نگهبانی به مساحت ۳۰ مترمبع احداث شد و در کنار آن دو دستگاه سرویس بهداشتی زنانه و مردانه ساخته شد.
در مجموع مرمت و بازسازی عمارت بی بی ۵ سال به طول انجامید و علاوه بر افزایش فضای محوطه اولیه به سه هزار مترمربع، با صرف هزینه‌ای برابر با ۴۰ میلیارد ریال در مجموع ۳۰۰ مترمربع بنای جدید ساخته شد و عمارت بی بی دارای ۷۰۰ متر مربع بنا شد، صدها نفر در این مرمت و بازسازی مستقیم و غیر مستقیم مشغول به کار شدند، صدها تن سیمان و گچ و آهک و سیمان سفید مورد استفاده قرار گرفت و رؤیایی قدیمی به واقعیت پیوست که تا سالهای سال آثار و تبعات مثبت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در منطقه‌ای محروم و کوچک به همراه خواهد داشت و این تلاش همچنان ادامه خواهد داشت…